Zmiana klimatu i degradacja środowiska stanowią zagrożenie dla Europy i reszty świata. Aby sprostać tym wyzwaniom powstał plan działania Europejski Zielony Ład. Ma on pomóc przekształcić UE w nowoczesną, zasobooszczędną i konkurencyjną gospodarkę:
- która w 2050 roku osiągnie zerowy poziom emisji gazów cieplarnianych netto,
- w której nastąpi oddzielenie wzrostu gospodarczego od zużywania zasobów,
- w której żadna osoba ani żaden region nie pozostaną w tyle.
Europejski Zielony Ład ma również pomóc w wyjściu z pandemii COVID-19. Europejski Zielony Ład będzie finansowany ze środków stanowiących jedną trzecią kwoty 1,8 bln euro przeznaczonej na inwestycje w ramach planu odbudowy NextGenerationEU oraz ze środków pochodzących z siedmioletniego budżetu UE.
Aby sprostać założeniom Europejskiego Zielonego Ładu sektor chemiczny w Europie będzie musiał zapewnić:
- neutralność dla klimatu,
- zwiększyć swój udział w gospodarce o obiegu zamkniętym,
- ucyfrowić swoje procesy organizacyjne i technologiczne,
- zapewnić bezpieczne i zrównoważone chemikalia.
Realizacja tych wyzwań wymagać będzie wielu dodatkowych inwestycji do 2050 roku. Przemysł chemiczny wielu w krajach Europy jest już w trakcie tej transformacji, ale zgłasza potrzeby jasnego wskazania wektorów rozwoju i wskazówek dla ich realizacji.
Mapa drogowa określa prawie 200 konkretnych działań, które instytucje UE, administracja publiczna państw członkowskich i poszczególne gałęzie przemysłu muszą podjąć, aby transformacja się faktycznie dokonała. Mapa drogowa to także wyraźny sygnał dla przemysłu, że Europa jest miejscem, w którym można i należy lokować swoje inwestycje.
Mapa drogowa przewiduje realizację czterech fundamentalnych założeń:
- przejście na neutralność klimatyczną – Unijny przemysł chemiczny ma ambicję stać się neutralny dla klimatu do 2050 r. Pomimo spadku emisji gazów cieplarnianych o ponad 60%, nadal potrzeba przełomowych innowacji technologicznych i organizacyjnych w produkcji. Neutralność klimatyczna to także ogromne zapotrzebowanie na tanią energię odnawialną i wydolny system jej dystrybucji.
- przejście na technologię cyfrową – Wdrażanie big data, sztuczna inteligencja, robotyka, blockchain i inne przełomowe rozwiązania informatyczne mają zapewnić wyraźny impact dla transformacji ekologicznej. Technologie cyfrowe to jednak nadal wyzwanie – zarówno w kontekście standaryzacji procesów i współdzielenia się wiedzą, jak i w kontekście zapewnienia odpowiednich dla tej transformacji kwalifikacji pracowników.
- przejście na bezpieczne i zrównoważone chemikalia – Oczekuje się, że unijny przemysł chemiczny będzie stopniowo usuwał z produktów konsumpcyjnych najbardziej szkodliwe substancje. To sprawia, że firmy chemiczne muszą zwiększyć rozwój działalności badawczo-rozwojowej i wdrażania innowacji. To także wyzwanie dla mniejszych firm, dla których trzeba zbudować instrumenty wsparcia finansowego i merytorycznego oraz stymulacji ich procesów innowacyjnych. aby opracować i wprowadzić na rynek bezpieczne i zrównoważone chemikalia.
- Przejście na cyrkularność –Przemysł chemiczny ma ograniczyć zużycie nieodnawialnych surowców w produkcji oraz zapewnić możliwość recyklingu materiałów (w szczególności tych, które wytwarza). Wyzwaniem staje się zwiększenie dynamiki recyklingu odpadów nieorganicznych, wychwytywanie i wykorzystanie dwutlenku węgla w produkcji oraz wykorzystanie biomasy do rozwoju biochemii.

Przygotowanie: Jerzy Ruszała