Dane statystyczne z 2021 roku wskazują, iż przemysł chemiczny wytwarza obecnie produkty o wartości ok. 341,3 mld złotych, co stanowi 16,9% wartości sprzedanej polskiej produkcji przemysłowej. Produkcja sprzedana przemysłu chemicznego w 2021 r. odnotowała wzrost o 39% w odniesieniu do 2020 roku.

Według klasyfikacji GUS na przemysł chemiczny składają się: produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych, produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, produkcja wyrobów farmaceutycznych oraz produkty rafinacji ropy naftowej.

Polski przemysł chemiczny składa się z czterech podstawowych obszarów:

• Chemia masowa, tzw. wielka chemia – produkty wysokotonażowe i masowo stosowane (z wyłączeniem paliw);
• Przetwórstwo chemiczne – wytwarzanie produktów końcowych na bazie produktów wysokotonażowych;
• Chemia niskotonażowa – stosowane w niewielkich ilościach produkty wysokomarżowe;
• Paliwa i produkty rafinacji ropy naftowej.

Rok 2021 zakończył się również wzrostem korzystnego salda handlowego przetwórstwa chemicznego. Wzrosło ono o 4,9 mld złotych względem roku poprzedniego. Sztandarowym produktem eksportowym obszarów chemii masowej i przetwórstwa chemicznego są wyroby z tworzyw sztucznych, których nadwyżka nad importem w 2021 r. wyniosła 14,9 mld złotych (wzrost o 3,7 mld PLN w stosunku do roku poprzedniego). Największą nadwyżkę w obszarze chemii niskotonażowej osiągnęły w 2021 r. wyroby takie jak mydła i detergenty (5,6 mld PLN). Grupa produktów o największym ujemnym saldzie handlowym w 2021 r. to farmaceutyki.

Sektor chemiczny to czwarty co do wielkości przemysł w Unii Europejskiej zatrudniający ponad 1,2 mln osób, a pośrednio wspierający 3,6 mln miejsc pracy. W Polsce przemysł chemiczny jest trzecim pod względem zatrudnienia sektorem przemysłowym. Firmy sektora chemicznego są miejscem pracy dla ponad 340 tysięcy pracowników o różnych kwalifikacjach i specjalizacjach, co stanowi 12% całkowitego zatrudnienia w polskim przemyśle. Przeciętne zatrudnienie w przemyśle chemicznym stale rośnie.

Transformacja na rynku pracy w sektorze chemicznym, w 2023 roku jest napędzana postępem technologicznym, coraz szerszym wachlarzem zastosowań sztucznej inteligencji, potęgowana dodatkowo przez niestabilną sytuację geopolityczną i energetyczną oraz rosnącą presję społeczną i środowiskową. Na rynek pracy w sektorze chemicznym wpływa wiele współistniejących trendów, w tym również transformacja ekologiczna i energetyczna, czynniki makroekonomiczne oraz zmiany geoekonomiczne i zmiany w łańcuchu dostaw.

Wśród istotnych aspektów i obszarów tematycznych, które w sposób niewątpliwy oddziałują na funkcjonowanie całej branży chemicznej i sektorów z nią powiązanych są chociażby koszty, wynikające z unijnego Pakietu „Fit for 55” oraz wyzwania związane z unijną Strategią ds. zrównoważonych chemikaliów.

Obecnie jednym z głównych wyzwań dla przemysłu chemicznego jest kształcenie i szkolenie wykwalifikowanej kadry, która będzie w stanie sprostać coraz bardziej skomplikowanym procesom technologicznym oraz spełniać wymagania związane ze zrównoważonym rozwojem.

Więcej na temat badań przeprowadzonych przez Sektorową Radę ds. Kompetencji Sektora Chemicznego przeczytasz w dokumencie pt. “Rekomendacje Sektorowej Rady ds. Kompetencji Sektora Chemicznego wynikające z przeprowadzonych badań ukierunkowanych na identyfikację kompetencji przyszłości wynikających z dynamiki zmian gospodarczych dla sektora chemicznego oraz związane z poszerzeniem Sektorowej Ramy Kwalifikacji dla Chemii dostępnym” w dziale Opracowania Rady.