Wystąpienia wprowadzające
Pierwsza część debaty obejmowała pięć prezentacji, obejmujących perspektywę postrzegania procesu innowacji od strony przemysłu, edukacji i instytucji otoczenia biznesu.
Pierwsze wystąpienie wygłosił dr hab. inż. Wiesław Hreczuch, właściciel firmy MEXEO. Przedstawił dobre praktyki przemysłu na przykładzie studium przypadku eksportu licencji i dokumentacji technicznej polskiej technologii produkcji Bisfenolu A w skali 70 tys. ton/rok i jej rozwoju do skali 100 tys. ton/rok. Swoje wystąpienie zakończył cytatem J.W. Goethe’go „Tyle nam z nauki zostaje co sami praktycznie spożytkować możemy”.
Drugie spojrzenie na to zagadnienie od strony przemysłu zaprezentował dr inż. Janusz Wilas, dyrektor ds. badań i rozwoju FOSFAN S.A. który wygłosił krótki wykład pt. Innowacje a nowe kierunki rozwoju FOSFAN S.A. Przedstawiłteż plany budowy centrum badawczo-rozwojowego firmy dla opracowania nowych technologii i innowacji oraz metod wprowadzania ich do przemysłu. W podsumowaniu Janusz Wilas zaprezentował drogę „od pomysłu do innowacyjnego produktu” wdrożoną w FOSFAN S.A.
Z kolei dr hab. inż. Irena Łącka prof. ZUT zaprezentowała punk widzenia świata nauki na rozwój potencjału innowacyjności doktorantów i przyszłych menedżerów na przykładzie studium przypadku kształcenia słuchaczy szkoły doktorskiej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie i kształcenia studentów wydziału ekonomicznego ZUT w Szczecinie. Zwróciła ona uwagę na deficyty wyższych kompetencji młodego pokolenia, niezbędnych dla wdrażania i zarządzania innowacjami. Profesorka stawia śmiałą tezę, że źródeł tych deficytów należy upatrywać w błędach kształcenia na wcześniejszych etapach edukacji.
Drugim głosem „uczelnianego” punktu widzenia była prezentacja pt. Uczelnia dla zielonego przemysłu dra hab. inż. Krzysztofa Pietrusewicza prof. ZUT. Zwrócił on uwagę na znaczny natłok inicjatyw związanych z innowacjami. Ich mnogość wzbudza informacyjny chaos, który wymaga uporządkowania i standaryzacji. Odnosząc się do wskazanych przez przedmówcę deficytów Krzysztof Pietrusewicz zaakcentował ważne zagadnienie – jak młody człowiek ma zauważyć swoje braki? Zaprezentował model edukacyjny Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie skorelowany z testem psychologicznym studenta. Celem modelu jest rozwijanie mocnych kompetencji lub podnoszenie kompetencji w deficytach – w zależności od wybranej ścieżki rozwojowej studenta.
Kolejną perspektywę przedstawił Konrad Frątczak – perspektywę wsparcia przedsiębiorców w procesie uzyskiwania szybkich kompetencji. Wygłosił prezentację pt. Rozwój kompetencji kadr menedżerskich w zakresie tworzenia i wdrażania innowacji. Wskazał kilka kluczowych kompetencji, jakimi powinna cechować się kadra menedżerska. Ważnym zagadnieniem jest wykorzystanie ukrytych talentów w firmie.
Panel dyskusyjny
W drugiej części debaty osoby wygłaszające prezentacje wcieliły się w rolę panelistów. Dyskutowano o efektach ciągłego uczenia się, ale też co z tego uczenia wynika i jak wpływa to na przyszłość. Moderator wysunął prowokacyjną tezę, że w procesie zarządzania innowacjami przygotowujemy kadry „na dziś”. A patrząc na cały proces komercjalizacyjny to wcale nie przygotowujemy kadr „na jutro” – na działania i procesy, które zostaną uruchomione w roku 2023, 2027 czy roku 2030.
Dyskutowano o tym do czego mamy przygotowywać kadry przyszłości. Jak należy pracować z młodzieżą, aby osiągnąć pierwsze efekty. Podnoszono, że warto otwierać młode umysły na postrzeganie świata jako szansę, zmiennego, pełnego wyzwań i jednocześnie konieczności wzięcia spraw w swoje ręce, przy zdolności do pracy zespołowej (bowiem samodzielnie niewiele jesteśmy w stanie zrobić). A z drugiej strony pojawiły się wątki „konserwatywne”, wskazujące na tendencję do tworzenia nowych nazw dla działań innowacyjnych – a de facto sam proces komercjalizacji nie zmienił się od ponad 30 lat. Oczywiście są nowe narzędzia (internet, telefony komórkowe, komunikatory), ale ponowne nazywanie oczywistych rzeczy w komercjalizacji wydaje się nieporozumieniem, ze szkodą dla postępu.
Uczelnie nie chcą na nowo odkrywać etapów procesu komercjalizacji na nowo. Jednak dynamika rynku, ilości nowych modeli produktów i liczba zewnętrznych ograniczeń, która się zwiększa (wyzwania środowiskowe, ekonomiczne, itp.) wpływa na oczekiwania podaży nowych kompetencji inżynierskich. Dzisiejsi inżynierowie muszą mieć kompetencje radzenia sobie z tą dynamiką zmian i kryzysów, której nie mieli ich koledzy 20-30 lat temu. To co jest dzisiaj ważne to także konieczność radzenia sobie z dużą liczbą bodźców i nowych źródeł wymagań, które ciągle się zmieniają. I nie tylko w procesie komercjalizacji, ale również w modelu biznesowym.
Paneliści dość dużo uwagi poświęcili dyskusji nad kompetencjami miękkimi jakimi muszą cechować się innowatorzy. Wysoki poziom empatii, międzynarodowej kooperacji, uwzględniania wielokulturowości zespołów, ale także bariery językowe odgrywają istotną rolę. Zwrócono też uwagę, że coraz trudniej firmom znaleźć osoby, które zainteresowane byłyby doktoratem wdrożeniowym, czy w ogóle chciałyby wdrażać innowacje w firmie. Młode pokolenia mają już inną mentalność i wysokie oczekiwania, a jednocześnie tak niewiele do zaoferowania (w subiektywnej ocenie przedsiębiorców).
Na koniec paneliści krótko podsumowali dyskusję, każdy wskazując po jednej kompetencji, którą uważa (z jego punktu widzenia) jest najważniejsza z punktu widzenia środowiska innowacyjności w sektorze chemicznym. Wskazali: zdolność do ciągłego uczenia się, zarządzanie projektami, myślenie projektowe, komunikację, interdyscyplinarność, umiejętność patrzenia całym łańcuchem wartości i odwaga za wzięcie odpowiedzialności.
Debatę podsumowała prof. dr hab. inż. Krystyna Czaja – Przewodnicząca Rady Sektorowej wskazując, że zdolność do adaptacji jest kluczowa w procesie innowacyjnego odkrywania. Zamykając debatę Przewodnicząca zaapelowała do zebranych, aby wnioski i nowe treści, które wybrzmiały podczas debaty nieść dalej i dyskontować w sektorze chemicznym i szeroko rozumianym jego otoczeniu.