Według ekspertów z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) Polska znajduje się w kolejnym okresie kryzysu demograficznego, podobnym do tego z lat 1997-2007, jednakże obecna sytuacja prawdopodobnie będzie miała charakter dłuższej tendencji.
Prognozy ludnościowe dla Polski nie pozostawiają złudzeń – w świetle szacunków GUS do 2050 r. demografia nie będzie sprzyjała krajowemu rynkowi pracy (później zaś prognozowanie staje się coraz bardziej niepewne). Od 2012 r. nasz kraj notuje ujemny przyrost naturalny. Jednocześnie rośnie długość życia – w 2050 r. mężczyźni będą żyli przeciętnie 82,1 roku, a kobiety 87,5 roku – co nie jest jednak równoznaczne z wydłużaniem się okresu ich obecności na rynku pracy. Natomiast istotnie zmniejszy się różnica w przeciętnym trwaniu życia mężczyzn i kobiet do ok. 5,4 roku.
Choć sytuacja na rynku pracy w Polsce jest jedną z najlepszych w Unii Europejskiej, zdaniem niektórych ekspertów, ostatnie lata dobrej koniunktury mogły zostać lepiej wykorzystane. Wciąż identyfikuje się obszary wymagające podjęcia działań ze strony instytucji publicznych. Wiążą się one z malejącymi zasobami siły roboczej, nowymi technologiami, robotyzacją i automatyzacją, przechodzeniem na nowe modele gospodarki (tj. gospodarki obiegu zamkniętego i gospodarki niskoemisyjnej), niedoborami kadrowymi w części sektorów, a także z potrzebą zarządzania procesami migracyjnymi, podnoszenia jakości pracy, stwarzania warunków do godzenia życia zawodowego z rodzinnym oraz ułatwienia powrotu kobiet na rynek pracy.
Polska nie jest wyjątkiem w Europie, jeśli chodzi o starzenie się społeczeństwa, jednak wyróżnia ją intensywność tego procesu, wynikająca z dużego spadku dzietności kobiet w drugiej połowie XX w. oraz utrwalenia się tego trendu przez ostatnie 25 lat. Z szacunków PwC wynika, że do 2025 r. na polskim rynku pracy może brakować nawet 1,5 mln osób. Oznacza to konieczność zatrudniania dodatkowo każdego roku ponad 300 tys. pracowników.
Niewykorzystanym potencjałem na rynku pracy wciąż pozostają osoby bierne zawodowo, opiekunowie osób zależnych, osoby z niepełnosprawnościami, ludzie młodzi, osoby starsze oraz migranci. Każda z tych grup ma inne potrzeby i oczekuje dostosowanych do nich rozwiązań, które powinny być uwzględnione w szerszym planie zintegrowanych działań w obszarze polityki rynku pracy, polityki migracyjnej, edukacji i kształcenia ustawicznego oraz zabezpieczenia społecznego. Jedynie poprzez współpracę i zaangażowanie różnych podmiotów – w tym władz publicznych, instytucji edukacyjnych, organizacji pozarządowych oraz pracodawców – możliwe jest opracowanie kompleksowych rozwiązań, które przyczynią się do redukcji luki zatrudnienia, będącej wynikiem niewystarczającej – w porównaniu z potrzebami pracodawców – liczby odpowiednio wykwalifikowanych pracowników.
Niniejsze opracowanie jest próbą kompleksowego spojrzenia na problem luki zatrudnienia w Polsce, z uwzględnieniem różnych czynników wpływających na tę sytuację. W raporcie wskazano główne przyczyny deficytu kadrowego oraz przedstawiono propozycje działań i inicjatyw, które mogą przyczynić się do redukcji niedoboru pracowników. Dodatkowo, raport zawiera przykłady dobrych praktyk wdrażanych na poziomie polityk państwa i przedsiębiorstw w krajach Unii Europejskiej, w tym w Polsce.
