Benjamin List jest dyrektorem Max-Planck-Institut für Kohlenforschung w Mülheim an der Ruhr (Niemcy). David W.C. MacMillan jest profesorem Princeton University (USA).
Johan Aqvist – przewodniczący Komitetu Nobla ds. Chemii – uzasadnił wybór słowami: „Ta koncepcja katalizy jest tak samo prosta, jak i genialna. Faktem jest, że wiele osób zastanawiało się: dlaczego nie pomyśleliśmy o tym wcześniej”.
Katalizatory są dla chemików podstawowymi narzędziami pracy. Kontrolują one i przyspieszają reakcje chemiczne w takcie procesu tworzenia np. związku chemicznego, ale nie są częścią produktu końcowego. Przykładem katalizatorów mogą być np. enzymy w ciele człowieka.
Za dwa główne rodzaje katalizatorów uważano metale (wanad, rtęć czy platyna) i enzymy. Tegoroczni Nobliści w 2000 roku, niezależnie od siebie, prowadzili badania z ich wykorzystaniem.
MacMillan badał katalizatory metalowe, które łatwo ulegały zniszczeniu pod wpływem wilgoci i zaczął poszukiwać nowych, bardziej trwałych, wykorzystując proste cząsteczki organiczne. Jedna z nich okazała się dobrym katalizatorem w procesie katalizy asymetrycznej.
List badał czy cała cząsteczka enzymu jest niezbędna w procesie katalizy – stwierdził, że sam aminokwas prolina może katalizować reakcje chemiczne.
W wyniku ich badań powstał trzeci rodzaj katalizy – asymetryczna organokataliza. Jest to nowe, precyzyjne i ekologiczne narządzie do budowania cząsteczek organicznych.
Czym różną się organokatalizatory od katalizatorów? Są nietoksyczne, trwałe i odporne na działanie powietrza i wody, a ponadto reakcje z ich udziałem są łatwe do przeprowadzenia.
Katalizatory organiczne zbudowane są z atomów węgla, do którego mogą przyłączać się bardziej aktywne grupy chemiczne. Często zawierają one pospolite pierwiastki typu tlen, azot, siarka czy fosfor. Dzięki temu są one zarówno przyjazne dla środowiska (nie zawierają metali ciężkich), jak i tanie w produkcji. Ich kolejną wyjątkową cechą jest zdolność do katalizy asymetrycznej, czyli wytwarzania w jednym procesie dwóch różnych cząsteczek, które są swoim lustrzanym odbiciem.
Organokataliza, opracowana przez Lista i MacMillana, ma ogromny wpływ na wiele branż, m. in. na farmaceutykę, tworzenie nowych leków, wytwarzanie elastycznych i trwałych materiałów czy magazynowanie energii w bateriach. Jej największą zaletą natomiast jest to, że daje szansę na dalszy rozwój zielonej – przyjaznej dla środowiska naturalnego – chemii.