Przyjęcie strategii jest ważnym krokiem w kierunku zwiększenia ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed niebezpiecznymi chemikaliami. Obejmuje ona zakaz stosowania najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumpcyjnych oraz zapewnienie bardziej bezpiecznego i zrównoważonego stosowania wszystkich chemikaliów.

– Strategia w zakresie chemikaliów jest pierwszym krokiem w kierunku osiągnięcia przez Europę zerowego poziomu emisji zanieczyszczeń. Chemikalia są nieodłączną częścią naszego codziennego życia i umożliwiają nam opracowywanie innowacyjnych rozwiązań w zakresie ekologizacji naszej gospodarki. Musimy jednak zadbać o to, by chemikalia były produkowane i stosowane w sposób, który nie szkodzi zdrowiu ludzkiemu ani środowisku. Szczególnie ważne jest zaprzestanie stosowania najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumpcyjnych, od zabawek i artykułów do pielęgnacji dzieci po materiały włókiennicze i mające kontakt z żywnością – powiedział wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej, ds. Europejskiego Zielonego Ładu Frans Timmermans.

Najważniejszym celem strategii jest znaczna poprawa ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska przed szkodliwymi chemikaliami, a zwłaszcza ochrona szczególnie wrażliwych grup społecznych.

Najistotniejsze działania przewidziane w ramach strategii:

• zakazanie najbardziej szkodliwych chemikaliów w produktach konsumenckich – zezwalanie na ich stosowanie tylko w niezbędnych przypadkach
• stopniowe wycofywanie najbardziej szkodliwych substancji z produktów konsumpcyjnych takich jak: zabawki, artykuły pielęgnacyjne dla dzieci, kosmetyki, detergenty, materiały przeznaczone do kontaktu z żywnością i tekstylia. Dotyczy to główniesubstancji PFAS, które oddziałują na układ odpornościowy i oddechowy.
• minimalizowanie i zastępowanie obecności substancji potencjalnie niebezpiecznych we wszystkich produktach. Priorytetowo traktowane będą te kategorie produktów, które dotyczą szczególnie wrażliwych grup społecznych, i te, które mają największy potencjał w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym;
• Uwzględnienie problemu oddziaływania różnych substancji występujących w połączeniu ze sobą (efektu koktajlu) przy ocenie ryzyka zw. z chemikaliami
• zapewnienie producentom i konsumentom dostępu do informacji na temat zawartości chemikaliów i ich bezpiecznego stosowania poprzez wprowadzenie wymogów informacyjnych w związku z inicjatywą w zakresie polityki zrównoważonych produktów.

Bezpieczeństwo w zakresie stosowania chemikaliów to jedna z najistotniejszych potrzeb współczesnego świata. Przyjęta strategia to ważny krok transformacji ekologicznej sektora chemicznego. Nowe chemikalia i materiały muszą być bezpieczne i zrównoważone już na etapie projektowania, tj. od produkcji do końca okresu użytkowania. Takie podejście pomoże w uniknięciu negatywnych skutków i zapewni najmniejszy, potencjalny wpływ na klimat.

Działania zapowiedziane w strategii będą ponadto wspierać innowacje przemysłowe, dzięki którym takie chemikalia staną się normą na rynku UE i punktem odniesienia na świecie. 

– Nasz dobrobyt i wysoki standard życia zawdzięczamy wielu użytecznym chemikaliom, które ludzie wynaleźli w ciągu ostatnich 100 lat. Nie możemy jednak przymykać oczu na zagrożenie, jakie niebezpieczne chemikalia stwarzają dla naszego środowiska i zdrowia. Osiągnęliśmy wiele w kwestii regulacji chemikaliów w UE, a dzięki tej strategii chcemy wykorzystać nasze osiągnięcia i pójść dalej, aby zapobiec przedostawaniu się najbardziej niebezpiecznych chemikaliów do środowiska i do naszych ciał, zwłaszcza wpływowi tych substancji na najbardziej wrażliwe osoby – powiedział komisarz ds. środowiska, oceanów i rybołówstwa Virginijus Sinkevičius.

W 2018 r. Europa była drugim pod względem wielkości producentem chemikaliów (odpowiedzialnym za prawie 17% sprzedaży). Produkcja chemikaliów jest czwartym co do wielkości przemysłem w UE, zatrudniającym bezpośrednio około 1,2 mln osób.

Prawie 60% produkowanych chemikaliów jest bezpośrednio dostarczanych innym sektorom, w tym sektorowi zdrowia, budownictwa, sektorowi motoryzacyjnemu, elektronicznemu i tekstylnemu. Oczekuje się, że do 2030 r. światowa produkcja chemikaliów podwoi się, a szerokie stosowanie chemikaliów prawdopodobnie również wzrośnie, w tym w produktach konsumpcyjnych.

Opracowanie: na podstawie materiałów Komisji Europejskiej